De hartslag van een vogel stijgt bij vuurwerk tot 600 slagen per minuut

31 december 2025

De effecten van vuurwerk op vogels zijn aanzienlijk. Organisaties en onderzoekers wijzen erop dat de hartslag van vogels bij het horen van vuurwerk kan stijgen tot maar liefst 600 slagen per minuut. Dit fenomeen heeft zware gevolgen voor hun welzijn, vooral in een tijd waarin koude wintermaanden de natuurlijke reserves van deze dieren al onder druk zetten. In Nederland, waar elk jaar miljoenen vogels overwinteren, is de tijd gekomen om het dierenwelzijn voorop te stellen en na te denken over vuurwerkgebruik. Hoe kunnen we de stress voor deze kwetsbare dieren minimaliseren, en wat kunnen we anders doen om een veilige en rustige omgeving te creëren? Laten we dit verder onderzoeken.

Brief

  • De hartslag van vogels kan extreem verhogen door het geluid van vuurwerk.
  • Bij vuurwerk kan de hartslag van sommige vogelsoorten tot 600 slagen per minuut stijgen.
  • Stressreacties zijn vooral zorgwekkend in de winter wanneer vogels al onder druk staan.
  • 62% van de vogels leeft binnen 2,5 kilometer van bewoonde gebieden in Nederland.
  • Er is een dringende oproep voor vuurwerkvrije zones om het welzijn van vogels te beschermen.

De impact van vuurwerkgeluid op vogels

Het is algemeen bekend dat geluidsoverlast een grote bron van stress is voor dieren. Voor vogels die zich voorbereiden op de winter, wanneer voedsel schaars is, kan de stress veroorzaakt door vuurwerk hun overlevingskansen aanzienlijk beïnvloeden. Studies hebben aangetoond dat vogels in nabijheid van vuurwerkfrequentie naar hogere vliegen om te ontsnappen aan het gevaar. Dit vereist enorme hoeveelheden energie, wat niet ideaal is in het koude seizoen.

Waarom gebeurt dit?

De verhoogde hartslagfrequentie is een natuurlijke reactie van vogels op acute stress. Inactieve, maar vitaler wordende dieren zoals eenden en meeuwen, kunnen hun hartslag in rust zien stijgen van 140 tot wel 190 slagen per minuut. Echter, bij paniek door onverwachte geluiden kan de hartslag explosief toenemen. Dit is niet alleen vermoeiend, maar het verstoort ook hun natuurlijke biologisch ritme.

Vuurwerk vrijere zones: een oplossing

Experts pleiten voor vuurwerkvrije zones in gebieden waar vogels zich vaak ophouden, zoals graslanden en bossen. Door vuurwerk centraal te organiseren, kunnen we de impact op overwinterende vogels aanzienlijk verminderen. Dit kan gedaan worden door bijvoorbeeld lichtshows zonder geluid te gebruiken, wat alsnog een aantrekkelijke optie is voor festiviteiten, maar met minder stress voor de fauna.

Wat kan jij doen?

Er zijn verschillende manieren waarop tuinliefhebbers en natuurbeheerders kunnen bijdragen aan een veiligere omgeving voor vogels in hun directe omgeving:

  • Creëer schuilplaatsen met dichte vegetatie waar vogels zich kunnen verstoppen tijdens vuurwerkgevaar.
  • Vermijd het gebruik van knallend vuurwerk en kies voor stille alternatieven.
  • Informeer buren over het belang van dierenwelzijn en het effect van vuurwerk op lokale wildlife.
  • Ondersteun initiatieven die zich inzetten voor vuurwerkvrije zones.

Door deze acties kunnen we helpen het welzijn van vogels te beschermen, wat cruciaal is voor de biodiversiteit en de natuurlijke balans in het ecosysteem.